Terminy: 25.02.2011, 24.03.2011, 19.04.2011, 02.06.2011
„EveryBODY – Każde ciało. Program wiosenno-letni”

Terminy: 26.10.2011, 17.11.2011, 15.12.2011
„Chłopiec czy dziewczynka”. Program jesienny

Kurator cyklu: Bartek Lis (Fundacja Art Transparent, MWW)
Miejsce: Galeria Mieszkanie Gepperta, ul. Ofiar Oświęcimskich 1/2, Wrocław

25.02.2011, godz. 18.00
Męskie ciała w niemęskim sporcie
Miejsce: Galeria Mieszkanie Gepperta, ul. Ofiar Oświęcimskich 1/2, Wrocław

Prowadzenie: Magdalena Kowalczyk

„Męskie ciała w niemęskim sporcie” – to tytuł pierwszego z wykładów poświęconych problematyce ciała i cielesności we współczesnej kulturze (cały cykl nazwaliśmy: „EveryBODY – Każde ciało”), który zainauguruje pierwszy projekt Fundacji Art Transparent w tym roku – DYSK Gepperta.

W piątek, 25 lutego, o godzinie 18.00 w galerii „Mieszkanie Gepperta” Magdalena Kowalczyk wygłosi wykład, w którym będzie zastanawiała się nad funkcjonowaniem w sportowym dyskursie mężczyzn trenujących dyscypliny powszechnie kojarzone z kobiecością i niemęskością.

Łyżwiarstwo figurowe obrosło w naszej kulturze w szereg stereotypów. Kwestionowany jest już sam status tej dyscypliny – z powodu braku przejawów agresji, niewymierności wyników i obecności pierwiastka artystycznego (czy wręcz teatralnego), łyżwiarstwo przez wielu nie jest uważane za sport. W związku z tym uznawane jest za zajęcie typowo kobiece – sport tradycyjnie męski to uprawiany na tych samych obiektach hokej. W społeczeństwie zachodnim kobiecość uważana jest za stan naturalny i zastany. Status mężczyzny jest trudny do osiągnięcia i należy go stale potwierdzać. Jednocześnie trudno znaleźć jednoznaczną definicję męskości, nawet te intuicyjne, opierają się na prostym stwierdzeniu – „coś co nie jest kobiece”.

W przypadku łyżwiarstwa analiza regulaminów Międzynarodowej Unii Łyżwiarskiej wskazywać może, że z założenia mężczyzn charakteryzuje mniejsza gibkość, mniejsza wrażliwość na muzykę czy gorsze zdolności choreograficzne niż kobiety. Jak więc łyżwiarze – mężczyźni definiowani są w sporcie tradycyjnie kobiecym? W jaki sposób dobór stroju, muzyki i choreografii w programie może wpływać na konstruowanie męskiej tożsamości? Dlaczego, pomimo postępujących procesów rozmywania tożsamości, nadal aktualne wydają się binarne opozycje – męskość i kobiecość, sport i sztuka czy hokej i łyżwiarstwo figurowe? Czy tak często komentowane obecnie zjawiska kryzysu męskości i feminizacji męskiego ciała mają też wpływ na wizerunki łyżwiarzy figurowych?

Magdalena Kowalczyk jest doktorantką w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego, przygotowuje doktorat poświecony tematowi ideologizacji sportu w filmach fabularnych. Od kilkunastu lat pasjonuje się łyżwiarstwem figurowym, co udało się jej połączyć z zainteresowaniami naukowymi.

23 .03.2011, godz. 18.00
Pokaz filmu dokumentalnego produkcji HBO „Kochankowie” Rafała Skalskiego
Miejsce: Tajne Komplety, Przejście Garncarskie 2, Wrocław

24.03.2011, godz. 18.00
Wykład dr Katarzyny Piątek
Miejsce: Galeria Mieszkanie Gepperta, ul. Ofiar Oświęcimskich 1/2, Wrocław

Już w najbliższą środę (23.03, godz. 18:00), zapraszamy na pokaz filmu dokumentalnego „Kochankowie”. Dokument jest opowieścią o intymności osób niepełnosprawnych i ich partnerów. Reżyser filmu Rafał Skalski, oddaje im ich seksualność i przypomina, że cielesność (wraz ze wszystkimi jej użyciami, w tym mającymi charakter erotyczny) nie kończy się w momencie jej częściowej dekompozycji (więcej na temat tutaj).

Aby umożliwić odbiór filmu także osobom poruszającym się na wózkach, spotkanie odbędzie się wyjątkowo w księgarnio-kawiarni Tajne Komplety (Przejście Garncarskie 2).

Natomiast następnego dnia (czwartek, 24.03, godz. 18:00) zapraszamy do Mieszkania Gepperta (ul. Ofiar oświęcimskich 1/2) na wykład dr Katarzyny Piątek, pt. „(Re)konstruowanie kobiecej cielesności. Poczucie kobiecości i postrzeganie własnego ciała u kobiet z niepełnosprawnością fizyczną”.

Opierając się na własnych eksploracjach, prowadzonych wśród kobiet z orzeczoną niepełnosprawnością fizyczną, autorka stara się zarysować kluczowe dylematy związane z autopercepcją ciała oraz poczuciem „kobiecości” pojawiające się u kobiet z niepełną sprawnością fizyczną.

Dominujące współcześnie wzorce nakładają na kobiety „obowiązek” bycia atrakcyjnymi, tymczasem kobiety z niepełnosprawnością, nie zawsze temu obowiązkowi mogą sprostać.

W konsekwencji prawdopodobne jest pojawienie się stanu alienacji związanego z ciałem (wstyd, niezręczność, nieśmiałość), który jest tym silniejszy im większa jest dysproporcja między ciałem społecznie pożądanym a własnym.

Pokaz oraz dyskusja odbędą się w ramach projektu Fundacji Art Transparent – „DYSK Gepperta”.

Za nieodpłatne udostępnienie praw do projekcji dziękujemy HBO Polska.

24.03.2011
Wykład dr Katarzyny Piątek pt. „(Re)konstruowanie kobiecej cielesności. Poczucie kobiecości i postrzeganie własnego ciała u kobiet z niepełnosprawnością fizyczną”
Miejsce: Galeria Mieszkanie Gepperta, ul. Ofiar Oświęcimskich 1/2, Wrocław

19.04.2011, godz. 18.00
Wykład dr. Katarzyny Kowal „Ciało zrekonstruowane. Doświadczanie własnej cielesności przez biorców kończyny”. Pokaz filmu dokumentalnego w  reżyserii Tadeusza Kowala pt. „Życie to rewelacja”
Miejsce: Galeria Mieszkanie Gepperta, ul. Ofiar Oświęcimskich 1/2, Wrocław

W najbliższy wtorek – 19.04.2011, o godzinie 18.00 – zapraszamy do Mieszkania Gepperta na dwa wydarzenia. Pierwsze to wykład dr. Katarzyny Kowal zatytułowany „Ciało zrekonstruowane. Doświadczanie własnej cielesności przez biorców kończyny”, po nim pokażemy film dokumentalny w reżyserii Tadeusza Króla pt. „Życie to rewelacja”. Tym razem dyskutować będziemy o „ciele zrekonstruowanym”.

Katarzyna Kowal poddała socjologicznej refleksji zagadnienie transplantacji kończyn, pokazując, że doświadczanie własnego ciała przez biorców kończyny, jakkolwiek jednostkowo zróżnicowane, podlega wpływom społeczno-kulturowych uwarunkowań, które każą widzieć je jako: element tożsamości, stygmat, przedmiot kultu, obiekt własności i miejsce kontroli społecznej. Mimo, że w doświadczaniu cielesności przez biorców kończyny obiektywizacja ciała (poprzez kontekst medyczny) dominuje nad jego subiektywnym doświadczaniem, to drugie nie może zostać pominięte. Perspektywa subiektywnego doświadczania ciała nakazuje przyjrzeć się ciału biorców w ich codziennym funkcjonowaniu, które wyznaczone jest przede wszystkim przez działanie. W tym sposobie interpretacji ciało biorców kończyny okazuje się być źródłem przyjemności, ograniczeń i cierpienia.

Po wykładzie odbędzie się projekcja filmu „Życie to rewelacja” będącego zapisem intymnych rozmów z osobami po przeszczepie.

Za nieodpłatne użyczenie filmu dziękujemy producentowi – HBO Polska.

Oba wydarzenia odbędą się w ramach cyklu wykładów i debat „DYSK Gepperta”, który w 2011 roku poświęcony jest problematyce ciała i cielesności.

02.06.2011
Wykład dr Mai Brzozowskiej-Brywczyńskiej pt. „Monstrum i theatrum, albo kilka refleksji o ciałach osobliwych na widoku (publicznym)”
Miejsce: Galeria Mieszkanie Gepperta, ul. Ofiar Oświęcimskich 1/2, Wrocław

Zapraszamy na ostatni przed wakacyjną przerwą wykład w ramach cyklu debat „DYSK Gepperta”. Dr Maja Brzozowska-Brywczyńska (socjolożka, Zakład Badań Kultury Wizualnej i Materialnej Instytutu Socjologii UAM) zaprosi nas w fascynującą podróż po “ciałach osobliwych”:

Oto, jak sama pisze o problematyce, którą się zajmie w swoim wystąpieniu:

„Człowiek-Słoń i Kobieta z Brodą rozpłynęli się w zespole Wiedemanna i zaawansowanym hirsutyzmie; ciekawskie spojrzenia budujące w konfrontacjach z freakami niezwykle wąską, a przez to pokrzepiającą przestrzeń (własnej) cielesnej normy uznane zostały za pozbawione jakiejkolwiek etycznej legitymizacji.

Fascynująca opowieść o osobliwych ciałach w społecznej przestrzeni spojrzeń nie kończy się jednak w tym miejscu, ale rozgałęzia się i zawraca: od etycznie podejrzanych pokazów osobliwości, przez medyczne spektakle opatrzone glejtem nauki, opowieść ta zmierza ku wykorzystaniu performatywnego potencjału osobliwego ciała do inicjowania dyskusji o obcości, tożsamości, władzy spojrzenia i cielesności, wreszcie – jego potencjału do stawania się sztuką/stawania się w sztuce.

W swoim wystąpieniu chciałabym naszkicować – wstępną i z konieczności niekompletną – mapę tej nowej fascynującej przestrzeni, w której protekcjonistyczny dyskurs mówienia o osobliwych ciałach zderza się z emancypacyjnym charakterem wypowiedzi “nosiciel” tych ciał. Mówiąc jeszcze inaczej, chciałabym pokazać – dosłownie i w przenośni – osobliwe (okropne, niepełnosprawne, anatomicznie niepoprawne) ciała w ich wielorakim dyskursywnym uwikłaniu, w ich niejednoznaczności, która – nie od dzisiaj przecież – pociąga nas i odpycha jednocześnie”.

26.10.2011, godz. 18.00
Wykład Agaty Dziuban pt. „Tatuowanie ciała jako strategia tożsamościowa”
Miejsce: Galeria Mieszkanie Gepperta, ul. Ofiar Oświęcimskich 1/2, Wrocław

26 października (godz. 18.00), wykładem Agaty Dziuban zatytułowanym „Tatuowanie ciała jako strategia tożsamościowa” wracamy po letniej przerwie do spotkań i dyskusji w ramach cyklu „DYSK Gepperta”.

Celem wystąpienia krakowskiej socjolożki jest wskazanie roli, jaką odgrywa praktyka tatuowania ciała w procesie konstruowania, wyrażania i negocjowania jednostkowej tożsamości. Zagadnienie to stanowiło przedmiot realizowanego przeze nią projektu badawczego w ramach studiów doktoranckich w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kontekst empiryczny badań stanowi współczesne społeczeństwo polskie, które od dwóch dziesięcioleci jest areną procesów indywidualizacyjnych, prowadzących między innymi do urefleksyjnienia i zmiany wzorów kształtowania jednostkowej tożsamości.

Jednym z narzędzi konstruowania jednostkowej tożsamości – oraz elementem szerszej „strategii tożsamościowej” – jest właśnie tatuaż, co pokazują zebrane przeze autorkę badania narracje biograficzne osób zaangażowanych w praktykę tatuowania ciała. Narracje te pokazują, że decyzja o nabyciu tatuażu nie wynika jedynie z pragnienia zmiany własnego wyglądu, lecz stanowi również sposób przekształcania i wzmacniania własnego autowizerunku, umożliwiając jednostkom wyrażanie siebie, zarządzanie swoimi emocjami czy rysowania na skórze swojej „biograficznej mapy”.

Co więcej, praktyka tatuowania – mimo pozornie indywidualistycznego charakteru – często jest osadzona w  relacjach społecznych jednostki i zyskuje sens przez odniesienie do konkretnego lub uogólnionego „innego”, wobec którego określa ona swoją tożsamość. W związku z tym tatuowanie ciała można interpretować jako symboliczny środek sytuowania się w obrębie szerszego społeczeństwa i jako swoisty komentarz kulturowy, za pomocą którego jednostka może zaznaczyć zarówno dystans wobec innych, jak i łączące ją z nimi więzi.

Na wykład zapraszamy w środę, 26.10.2011 o godz. 18.00 do Mieszkania Gepperta. Prosimy o punktualność.

Agata Dziuban – socjolożka, religioznawczyni, tłumaczka. W obszarze jej zainteresowań znajdują się współczesne przemiany jednostkowej tożsamości, praktyki kulturowe oraz (transgresyjne) praktyki cielesne.

17.11.2011
„Polowanie na czarownice”, gejowski panoptikon i sytuacje gdy ciało wymyka się płci
Miejsce: Galeria Mieszkanie Gepperta, ul. Ofiar Oświęcimskich 1/2, Wrocław

Podczas kolejnego wykładu w ramach cyklu „DYSK Gepperta” socjolog Bartek Lis, opierając się na własnych badaniach, opowie o tym, jak przy pomocy społeczno-kulturowych praktyk w nasze ciała wpisywana jest logika płci.

Pytanie „chłopiec czy dziewczynka?”, wydaje się podstawowym dla stworzenia pozaosobowej narracji o jednostce, (znając jego/jej płeć jesteśmy sami w stanie sobie wiele rzeczy dopowiedzieć). Jednak ani „treść” dwóch wyodrębnionych przez zachodnią (!) kulturę płci ani zgodne z nią używanie ciała nie jest rzeczą naturalną, oczywistą. Bartek zebrał liczne przykłady na to, jak nasze rozumienie płci kształtuje się w długim, nigdy niekończącym się procesie socjalizacji płciowej.

Poprawne korporalne użycia są jednym z podstawowych wyznaczników płci, zaś kontrola cielesnych zachowań jest przedmiotem uwagi licznych genderowych policjantów, w tym tego największego – ukrytego w nas samych.

W trakcie spotkania porozmawiamy o ciele przelewającym się („przegięcie”), funkcjach którym ta praktyka może służyć, o tym kim są „cioty” i na czym polega koncepcja „męskości panoptykalnej” oraz zastanowimy się czy współcześnie urządza się „polowania na czarownice”.

 21.12.2011, godz. 18.00
„Cielesne historie” – spotkanie z Olgą Tokarczuk

Prowadzenie: dr Anna Wiatr
Autor zdjęć: Adam Ciach

Olga Tokarczuk to pisarka, ktora szczegolną uwagę poświęca ciału i cielesności. Temu motywowi w jej tworczości będzie też poświęcone spotkanie z autorką „Biegunow”. W ramach cyklu Dysk Gepperta, organizowanego przez Fundację Art Transparent, Anna Wiatr porozmawia z Olgą Tokarczuk o jej sposobach pisania o cielesnych stronach ludzkiego życia, począwszy od tego, jak zmienia się ciało w czasie ciąży, skończywszy na ciele, ktore się starzeje.

Z dużą dozą ostrożności można napisać, że Olga Tokarczuk opowiada o ciele 'po kobiecemu’, i to nie tylko dlatego, że zajmuje się głownie tym, jak zmienia się ciało kobiety ciężarnej albo starej. Autorka pisze o ciele z czułością, przyglądając się procesom, składającym się na ludzką egzystencję. W „Ostatnich historiach” czytamy: „Widziałam, jak zmienia mi się ciało, jak łagodnieje w kształtach. (…) Uda ze zgrabnych i poznaczonych taśmami mięśni więdną, pokrywają się nierownymi grudkami tłuszczu, brzuch pcha się do przodu, krągły jak blada, miękka bułka; piersi stają się wiotkie, zamszowe w dotyku, delikatne jak mięsiste płatki wodnego kwiatu. Staję się krucha, najchętniej sama siebie wzięłabym w objęcia i utuliła, pogładziła czule ramiona i piersi, delikatnie położyła na łożku i kołysała, szeptała”. Taki sposob pisania można nazwać 'czułą narracją’.

Autorka nie poprzestaje jednak na poszukiwaniu nowych sposob opowiadania o tym, co dzieje się z ludzkich ciałem. Czytanie powieści i opowiadań Olgi Tokarczuk może sprawić, że czytelnikow i czytelniczki „Domu dziennego, domu nocnego” albo „Gry na wielu bębenkach” dopadnie cielesno-płciowe zwątpienie. Płeć nie jest ani czymś oczywistym, ani naturalnym, mowi Olga Tokarczuk, opowiadając o mnichu Paschalisie i o bogini Kummernis. Z książek pisarki sączy się wiedza o tym, że w życiu zdarzają się przerożne sytuacje niedopasowania czy odstawania, także cielesnego i płciowego, i że te sytuacje, być może, nie są wcale 'wyjątkiem od reguły’, bo samej reguły nie ma.

Anna Wiatr

Kurator DYSKU GEPPERTA

Bartek Lis – (1980), socjolog, animator kultury, od 2009 roku związany z Fundacją Art Transparent: koordynator debat i działań społecznych. Specjalizuje się w socjologii gender, ciała i seksualności.