Ruchoma rzeźba kolektywu artystyczno-naukowego, który tworzą Alicja Patanowska i Marcin Sawiński, to w istocie pozbawiona obudowy drukarka przemysłowa o wysokości ok. 1 metra. Mechanizm drukuje na oczach widza zweryfikowane fake newsy, na bieżąco wyszukiwane w sieci przez specjalnie zaprogramowany komputer. Ukazanie wnętrza drukarki jest jak najbardziej celowe – nieuchwytna i nieprzewidywalna sieć urealnia się tu w „żywych” reakcjach maszyny przekładającej cyfrową płynność i ulotność na materialność i namacalność zapisu na papierze. W ten sposób fake news, sankcjonowany poprzez szczególne właściwości mediów wirtualnych, przestaje być nieuchwytny; jego migotliwość i nieodzowna mu potencjalność prawda-nieprawda zastąpione zostają realnością faktu poddanego naukowej weryfikacji.
Mówi się, że głównym narzędziem walki z fake newsami jest budowanie społecznej świadomości i krytycznego myślenia. Warto jednak podkreślić rolę ekspertów w tym procesie, jako że w świecie współczesnej technologii, polityki oraz dużych struktur społecznych i ekonomicznych nie jesteśmy już w stanie w pełni odpowiedzialnie funkcjonować bez zaufanych przewodników – dziennikarzy i od niedawna fact-checkerów – którzy posiadają wiedzę i kompetencje pozwalające na przeprowadzenie nas przez codzienny zalew, często ze sobą sprzecznych, informacji.
FAKE NEWS. ARCHIWUM, łącząc oddziałujący na wyobraźnię język sztuki z warsztatem naukowym i technologicznym, stara się wskazać możliwy punkt startu do odbudowy wzajemnego zaufania społecznego i tworzenia świadomości na temat mechanizmów funkcjonowania medialnej nieprawdy. Wszak, jak podkreślają autorzy, „fake news żyje tylko wtedy, gdy Ty go szerujesz”.
Alicja Patanowska – garncarka. Artystka i projektantka. Jej odpowiedzią na eskalację chaosu konsumpcji jest praca oparta na osobistym zaangażowaniu odbiorcy w proces powstawania artefaktu. Laureatka prestiżowych nagród, m.in. Mazda Design Award 2018, Młoda Polska 2018, British Glass Biennale 2015. Absolwentka Royal College of Art (2014). Brała udział w ponad 100 międzynarodowych wystawach, a jej produkty można kupić w takich miejscach jak Shanghai Museum of Glass czy TATE Modern w Londynie.
Marcin Sawiński zajmuje się inżynierią i analizą danych. Od kilku lat współpracuje z Uniwersytetem Ekonomicznym w Poznaniu prowadząc projekty badawcze z zakresu data science. Szczególnie zainteresowany stosowaniem nowoczesnych technologii do ochrony dóbr wspólnych i działań nie nastawionych na zysk.
Projekt ARTIFAKE realizowany jest przez Internews-Ukraina w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Reporterów Audiowizualnych (Armenia) i Fundacją Art Transparent (Polska) przy wsparciu finansowym Programu Kreatywna Europa, International Renaissance Foundation, Konrad-Adenauer-Stiftung, Ukrainian Cultural Foundation, Ambasady Królestwa Niderlandów oraz Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu RP.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego