> Anna Rumińska
Warsztaty badawczo-projektowe nt. przestrzeni publicznej i architektury dotyczyły fragmentu osiedla Plac Grunwaldzki. W celu otwarcia możliwości opracowania nowych propozycji toponimów, postanowiliśmy już na wstępie nie używać toponimów obecnie funkcjonujących – posługiwaliśmy się określeniem Miejsce. Wybór lokalizacji był przedmiotem I-go etapu, przygotowawczego. Od grona osób aktywnych społecznie i zawodowo pozyskałam wskazania kilkunastu wrocławskich osiedli jako obiektów badań i projektów, w oparciu o tezę, że wymagają pilnej interwencji. Wskazane osiedla rozróżniliśmy pod względem nazw administracyjnych i przybranych, obecności lokalnych aktywistów i danych historycznych, cech kulturowych, społecznych, przestrzennych, sygnalizowanych w mediach problemów, liczby mieszkańców i powierzchni. Do analizy dodaliśmy subiektywne opinie publikowane na forach internetowych oraz informacje w codziennych mediach. Kryterium nadrzędnym były związki obszaru z formułą festiwalu „Sztuka po przejściach”, np. obecność zabudowy powojennej. Ostatecznie wybraliśmy osiedle Plac Grunwaldzki, a w nim zespół zabudowy mieszkaniowo-usługowej Pl. Grunwaldzki 4-12 wraz z kontekstem sąsiadujących kwartałów XIX-wiecznej zabudowy kamienicznej – trójkątny obszar między ulicami Curie-Skłodowskiej, Polaka i Pl. Grunwaldzki. Postanowiliśmy zbadać, jak ten obszar poradził sobie z transformacją postsocjalistyczną – zgodnie z założeniami festiwalu „Sztuka po przejściach”.
Grupa 1: Anna Rumińska, Grzegorz Andersz, Agata Gabiś, Jacek Grębowiec, Karolina Freino, Marzena Matuszewska, Maciej Skrzypek, Bartosz Zieliński
Grupa 2: Jadwiga Grabowska-Hawrylak, Krzysztof Święcicki, Kamila Adamczyk, Paweł Bujak, Daniel Chojnacki, Przemysław Filar, Michał Goncerzewicz, Dorota Gowin, Milena Huminiak, Katarzyna Kajdanek Radosław Lesisz, Maciej Lose, Robert Losiak, Gabriela Maćkała, Małgorzata Pawelec, Łukasz Piwnicki, Maria Pleśniak, Tomasz Sielicki, Mikołaj Smoleński.
Grupa 3: Ewa Wasilewska, Agnieszka Kucharska, Joanna Czernicka, Szymon Dąbrowski, Alina Długosz, Aleksandra Dobras, Joanna Osojca, Magdalena Pietrewicz, Joanna Kobyłt, Anna Korotarz, Piotr Pleśniak, Bartek Wojnarowski, Mariusz Wszołek Krzysztof Ziental.
1. ANALIZA „SWOT”
Mocne strony Miejsca:
obszar zróżnicowany przestrzennie i architektonicznie, oryginalne elementy małej architektury, obszerna przestrzeń publiczna z potencjałem (ulice, podwórza), liczne wewnętrzne opowieści o Miejscu, wiele podmiotów o potencjale identyfikacyjnym, istnienie kilku tradycji lokalnych, np. targowej, biegu Wyspiańskiego, silne przyzwyczajenie do funkcji targowej, zróżnicowanie semiotyczne podmiotów gospodarczych, architektura podatna na interwencje artystyczne, dachy wieżowców jako miejsce z potencjałem, oddolne działania street-art.
Słabe strony Miejsca:
degradacja techniczna (promenada: zagrożenie zawaleniem), estetyczna, wizerunkowa i audialna, skupiska funkcji decentralizujących i niskiej rangi, brak zróżnicowania usług codziennych, brak zgodności co do wartości architektury pomiędzy specjalistami i mieszkańcami, brak przestrzeni publicznej i półpublicznej wysokiej jakości, brak przyjaznych miejsc spotkań z silnym czynnikiem tożsamości lokalnej, brak atrakcyjnych terenów zielonych i rekreacyjnych dla mieszkańców w różnym wieku, kompleks Miejsca w stosunku do obiektu „Pasażu Grunwaldzki”, który zawłaszczył nazwę publiczną, obszar tranzytowy, nie-docelowy, brak wygodnego dostępu rowerowego i prostych powiązań komunikacji pieszej, oderwanie komunikacyjne od politechniki, brak bezpiecznych i wydzielonych parkingów dla mieszkańców i klientów usług, brak świadomości Miejsca i integracji mieszkańców, niska świadomość społeczna nt. wartości architektonicznej zespołu XX-wiecznego, silne konflikty sąsiedzkie i podział na opozycje: studentów i nie-studentów (w tym: seniorów), obieg fałszywych opowieści wymagających publicznej dekonstrukcji, brak lokalnych aktywistów, edukacji i marketingu opartego na architekturze, duża rotacja najemców mieszkań eliminująca szanse na identyfikację przestrzenną, brak cyklicznych interwencji artystycznych i animacyjnych, nikła liczba lokali nawiązujących marketingowo do architektonicznego charakteru kwartału, zły wizerunek i brak systemowej promocji opartej na badaniach terenowych i analizach, trudności w komunikacji społecznej i organizacji działań wspierających obszar, brak wyraźnego kręgu tematycznego, istnienie niefortunnych toponimów oraz dezaktualizacja nazwy Manhattan.
Szanse zewnętrzne:
strategiczna lokalizacja w kontekście miasta, wysoka ocena ikonicznej urbanistyki i architektury z lat 60., ogólnomiejska konotacja Miejsca: „miasteczko akademickie”, zewnętrzne dofinansowanie remontów, edukacji i promocji, wysoko wyspecjalizowana kadra naukowa i komercyjna, systemowa strategia miejsca (Studium…), interesująca i bogata historia obu części Miejsca, liczne zewnętrzne opowieści o Miejscu, „miejsce o którym się mówi”, szanse na wpis zespołu XX-wiecznego do rejestru zabytków.
Zagrożenia zewnętrzne:
brak dialogu pomiędzy zainteresowanymi (władze, mieszkańcy, akademie), trudności organizacyjne i brak komunikacji społecznej między podmiotami, brak strategii finansowania.
2. POSTULATY PROJEKTOWE
Dialog między podmiotami lokalnymi, szeroka strategia finansowania i realizowania działań ratunkowych i rozwojowych obszaru, wydzielenie nowych form własności.
Rzetelna analiza fundraisingowa dla działań ratunkowych i rozwojowych. Silna organizacja pozarządowa wspierana finansowo przez gminę Wrocław skoncentrowana na działaniach ratunkowych i rozwojowych części XX-wiecznej.
Systemowa promocja Miejsca i architektury części XX-wiecznej jako potencjalnego składnika wizerunku Miasta połączona z edukacją mieszkańców, oparta na oryginalności architektury, ornamentacji z lat 60. oraz kolportażu gadżetów miejskich promujących tę architekturę.
Aktywizacja społeczna, turystyczna, sportowa i artystyczna poprzez nowe organizacje pozarządowe, podmioty gospodarcze, nowoczesne usługi, miejsca spędzania czasu wolnego i działania artystyczne.
Pilny remont i modernizacja budowlana obszaru i architektury w oparciu o międzynarodowy projekt wybrany na drodze konkursu.
Podjęcie prób stworzenia kręgu tematycznego w toponimach, korekta nazwy błędnej „Wrocławczyka” na rzecz nowej „Falkenera”, marginalizacja nazwy „Rondo Reagana” jako nieusadowionej lokalnie poprzez wprowadzenia nowej nazwy np. „Aleja Grunwaldzka” lub „Promenada Grunwaldzka”.
Uporządkowanie ciągów komunikacji pieszej i rowerowej (korekta pochylni promenady), wprowadzenie kładki pieszej – łącznika z politechniką, potencjalnego landmarku, zamknięcie ul. Nehringa dla ruchu samochodowego na rzecz lokalnego targu warzywnego.
Uporządkowanie terenu za pomocą nowych funkcji gastronomicznych, handlowych spożywczych, hotelowych, rozrywkowych i artystycznych, tworzywa architektonicznego, wartościowej zieleni i psich toalet.
Stworzenie miejsc spotkań dla mieszkańców oraz nadbudowanie tożsamości lokalnej na lokalnej architekturze, sztuce, historii i tradycji.
Zamknięcie pierzei od strony kampusu uniwersyteckiego (ul. Wrocławczyka), uporządkowanie stref dostawczych i zielonych na tyłach części XX-wiecznej.