Nasza codzienność często wygląda jak harmonia w dłoniach wprawnego muzyka: od-do-od-do… i tak aż do zaśnięcia. W tym rytmie zapominamy o pierwotnym sensie podjętych przez nas gestów, często gubiąc gdzieś potrzebę ciągłej refleksji. Zmęczenie tłumi świadomość, pozostaje nam dziki pęd od-do-od-do.
Z tego marazmu codziennych czynności wyrwało mnie ostatnio coś niespodziewanego. Na bocznej ścianie poniemieckiej kamienicy – jednej z nielicznych, które ostały się we Wrocławiu na ul. Legnickiej, został namalowany mural odwzorowujący pracę Stanisława Dróżdża. Mowa tutaj o Czasoprzestrzennie z 1969 roku czyli o słowach „od” i „do” następujących po sobie, szczelnie zajmując kolejne linijki tekstu. Tuż obok powstał również mural Zapominanie – przedstawiający kanoniczną już pracę wrocławskiego poety. Tytułowy wyraz został powtórzony kilka razy, z każdą odsłoną coraz bardziej znikając sprzed oczu odbiorcy.
Wzrok wydaje się być w tym kontekście kluczowy, ponieważ poezja Stanisława Dróżdża to przede wszystkim słowa, które widzimy. Są one jeszcze bardziej widoczne za sprawą projektu Stanisław Dróżdż. Ścieżki tekstu, którego autorką jest Małgorzata Dawidek. Fundamentem akcji są działania w przestrzeni miejskiej Wrocławia spoza głównego, turystycznego traktu – szczególnie w dzielnicach mieszkalnych miasta. Akcji towarzyszy mapa z zaznaczonymi punktami wskazującymi współczesne ingerencje (również te powstałe przed rozpoczęciem samego projektu) oraz miejsca historyczne, związane z życiem Stanisława Dróżdża.
Poza opisywanymi wcześniej muralami, zaprezentowano również pracę optimum (1967) namalowaną na jednej z kamienic na ul. Hubskiej. Ten wizualny poemat o niestabilności harmonii przedstawia słowo „minimum” powoli, wręcz niezauważalnie, zmieniające się w „maximum”. Pod wpływem tego zabiegu między dwoma przeciwstawnymi pojęciami można postawić znak równania.
Projekt nie dotyczy tylko postaci Stanisława Dróżdża. Próbuje przedstawić jego osobę na tle szerszego kontekstu. Do takich działań można zaliczyć m. in. realizację koncepcji Barbary Kozłowskiej, powstałej na jednym z najważniejszych manifestów sztuki konceptualnej w Polsce czyli Sympozjum Plastycznym Wrocław ’70. Artystka nawiązując do pracy Stanisława Dróżdża Samotność (1970) stworzyła plan instalacji składającej się z 45 betonowych bloków w kształcie cyfry „1”. Teraz koncepcja ma zostać wykonana w parku Popowickim.
Dodatkowo cały projekt pogłębia mapa towarzysząca akcji, która poza głównymi wydarzeniami wskazuje również na związane z poezją konkretną miejsca historyczne we Wrocławiu. Krótkie informacje o ważnych lokacjach zapraszają do spaceru m.in. przez Ośrodek Teatru Otwartego Kalambur, czy też Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Na trasie znalazły się również miejsca już nie istniejące jak Galeria Sztuki pod Mona Lisą, a także działania sprzed zainicjowania projektu jak np.: mural Było-jest-będzie na fasadzie Muzeum Współczesnego Wrocław, czy też ingerencję artystyczną na pl. Nowy Targ nawiązującą do pracy Koło.
W ramach projektu wydano również tomik poezji POZASŁOWNE ŚRÓDSŁÓW MIĘDZYSŁOWIA, który prezentuje utwory Dróżdża powstałe w okresie 1962 – 1969. Stanowią one artystyczny debiut tego twórcy, zapowiadający jego późniejsze poszukiwania. Wiersze zostały przedrukowane z dbałością o ich pierwowzory. Zestawiono je ze skanami oryginalnych poematów powstałych na maszynie do pisania. Można w nich zauważyć zalążki koncepcji, które Dróżdż rozwijał w późniejszych działaniach jak np.: fascynacja czasem oraz tautologizacja rzeczywistości.
Działania odbywające się w ramach projektu Ścieżki tekstu zostały rozpoczęte 6 września i mają trwać do grudnia 2016 roku. Jedną z zaplanowanych akcji jest wykorzystanie nośników reklamowych do prezentacji wspominanych powyżej stron maszynopisów. Wiersze można odnaleźć na 43 wrocławskich przystankach tramwajowych i autobusowych. W ten sposób zaprezentowano rozbudowaną koncepcję, przybliżającą twórczość jednego z najważniejszych artystów związanych z Wrocławiem. Sam Dróżdż najprawdopodobniej by mnie w tej chwili poprawił – zawsze powtarzał, że jest poetą. To właśnie w tym miejscu – na styku obrazu i słowa, zrodził się niesamowity talent.
Stanisław Dróżdż. Ścieżki tekstu
9.2016 – 12.2016, Wrocław
autorka projektu: Małgorzata Dawidek
organizator: Fundacja Art Transparent, Europejska Stolica Kultury Wrocław 2016